JIT – Just in Time

Just in Time, oftewel JIT, is een veelgebruikte (logistieke) methodiek ten behoeve van voorraadbeheersing.

Het principe voor het aanleveren van goederen kan worden samengevat als:

“Zo laat mogelijk, maar toch op tijd“

Het doel van de methodiek is een optimale afstemming tussen de logistieke stromen en het productieproces, waardoor de interne voorraden geminimaliseerd kunnen worden. Benodigdheden in het productieproces worden precies op tijd aangeleverd, waardoor (tussentijdse) opslag overbodig wordt. Hierdoor kan er worden bespaard op bijbehorende kosten, zoals voorraad- en verhandelingskosten.

Een groot nadeel van de JIT methodiek in vergelijking met het traditionele Push-systeem (voorraadgericht) is de storingsgevoeligheid. Een kleine verstoring in de toelevering van de benodigdheden kan grote gevolgen hebben voor de bevoorradingsketen binnen het proces van de afnemer. Doordat grote buffervoorraden uit het proces zijn geëlimineerd ontstaat er een vrijwel naatloze aansluiting van deelprocessen. Voorraadsystemen maken het echter mogelijk de JIT methodiek goed te laten verlopen, ondermeer door interactie tussen verschillende databases in real-time. Onderlinge communicatie tussen computers zorgt ervoor dat gegevens met betrekking tot verbruik continu worden bijgewerkt. Hierdoor kunnen de logistieke stromen steeds sneller en nauwkeuriger inspelen op de behoefte van een deelproces. Daarnaast bevinden de wortels van de methodiek zich tegenwoordig steeds dieper in de organisatie, waardoor optredende verstoringen snel en effectief kunnen worden aangepakt. Een voorbeeld hiervan is de integratie van een vertegenwoordiger van de leverancier, binnen de afnemende organisatie.

 

De vertegenwoordiger wordt betaald door de leverancier, maar is in dienst van de klant en richt zich primair op het monitoren van de voorraden. Het bestellen van benodigdheden en het maken van planningen zijn hierbij belangrijke taken.

Co-makership

JIT is veelgebruikt in Co-makershiprelaties. Dit zijn relaties tussen 2 of meerdere partijen in de vorm van een langdurige samenwerking, waarin men streeft naar gezamenlijke voordelen (synergie). In termen van productie heeft deze samenwerking ten gevolge dat er in onderling verband producten worden gemaakt of ontwikkeld. Dit betekent vrijwel altijd een uitbesteding van activiteiten en bijbehorende verantwoordelijkheden. Dit is echter alleen efficiënt wanneer de leverancier een stabiele en betrouwbare levering garandeert, oftewel:

  • Leverbetrouwbaarheid;
  • Kwaliteit(scontrole);
  • Innovatief;
  • Reductie van kosten.

JIT is zodoende een zeer belangrijk onderdeel geworden van Co-makership. Immers, Just in Time streeft naar een verbeterde procesbeheersing met als resultaat onder andere een verhoging van de productiviteit en leverbetrouwbaarheid. Voor deze benadering gelden drie voorwaarden:

  • intensieve informatie-uitwisseling tussen leverancier en afnemer met betrekking tot planning;
  • standaardisatie en modulaire productieombouw ten behoeve van snelle en betrouwbare leveringen;
  • 100% betrouwbaarheid in kwaliteit en levertijd van de producten, evenals in de leverancier.

Samengevat kan er worden gesteld dat het JIT-principe draait om het leveren van de juiste goederen en de juiste kwaliteit, tegen de juiste prijs en op het juiste moment in de juiste hoeveelheden (5-J’s). De verantwoordelijkheid hiervoor wordt gedragen in een onderlinge samenwerking tussen leverancier en afnemer. Alle deelprocessen, zoals het inkoop-, fabricage-, ontwikkelings- en marketingproces, zijn hierbij betrokken.

Productie

In Lean-productie draait het om het vergroten van de waardestroom (value chain) binnen de organisatie zelf én tussen alle betrokken partijen, zodat de toegevoegde waarde aan producten/diensten eveneens zo groot mogelijk wordt. Om dit te bewerkstelligen zal de efficiency moeten worden vergroot door onder andere verspillingen binnen de organisatie te reduceren, waar mogelijk elimineren.

De toepassing van het JIT-principe in Lean-productie wordt veelvuldig aangeduid met de term JIT-productie. Het aanpakken van verspillingen is een algemene kwaliteitsverbeterende activiteit die uitgevoerd moet worden om de efficiency te vergroten. JIT-productie is een onderliggende methodiek die de aanpak van specifieke verspillingen mogelijk maakt.

Bovenstaande activiteiten zijn voorbeelden van kwaliteitsverbeterende activiteiten, waarmee verspillingen als overproductie, (tussen)voorraden, wachttijden en transporttijden worden geëlimineerd.

Een belangrijk aspect uit JIT-productie is Jidoka, een principe ten behoeve van het automatisch inbouwen van kwaliteit binnen een proces. Beide principes zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Daarnaast kunnen er meerdere principes met JIT-productie worden verbonden: