Een belangrijk onderdeel van TPM is Overall Equipment Effectiveness, oftewel OEE. Vrij vertaald betekent dit de ‘Daadwerkelijk Effectieve Benuttingsgraad van Machines‘.
Het is een belangrijke methodiek om te kunnen beoordelen in welke mate machines en installaties functioneren ten opzichte van het maximaal haalbare. Installaties worden immers aangeschaft en in gebruik genomen om te functioneren. Iedere verstoring, stilstand of kwaliteitsafwijkingen is dan ook een verlies.
OEE maakt onderscheidt in een zestal verliezen, ook wel de “Six Big Losses” genoemd, welke kunnen worden onderverdeeld in een drietal categorieën:
- Beschikbaarheidsgraad
- Prestatiegraad
- Kwaliteitsgraad
Het getal
De OEE is niet zomaar een ‘getal’. Het vertegenwoordigt een waarde die inzicht geeft in de prestaties van een specifieke installatie. Daarnaast is het een uitstekend hulpmiddel bij het verbeteren van processen. Het meten van de OEE wordt in het kader van TPM door World Class Manufacturers / Lean Manufacturers gebruikt om een kwantitatief inzicht te verschaffen in de verliezen van een proces. Maar hoe komt de OEE precies tot stand?
Hierbij geldt dat stilstanden, snelheidsverliezen en kwaliteitsverliezen kunnen worden onderverdeeld in de categorieën:
- Gepland;
- Ongepland.
Berekening
- OEE = Beschikbaarheidsgraad x Prestatiegraad x Kwaliteitsgraad
- OEE = (B/A) * (D/C) * (F/E)
Voordat de OEE kan worden gemeten dient er duidelijk te zijn met welke verliezen het proces/de installatie te maken heeft en hoe deze kunnen worden gemeten. Net als bij andere data-studies geldt ook voor het bepalen van de OEE dat alle toegereikte data zoveel mogelijk moet worden gewantrouwd, totdat is bewezen dat deze objectief en correct is. Het vergaren van de benodigde gegevens kan op verschillende manieren:
- Handmatig;
- Kruisjestabellen;
- Eletronisch (PLC-geheugen).
Tegenwoordig wordt er veel gebruik gemaakt van geautomatiseerde systemen waarin storings-, prestatie- en kwaliteitsgegevens nauwkeurig en gedetailleerd worden opgeslagen. Daarnaast zijn er specifieke OEE-systemen verkrijgbaar op de markt. Deze systemen vergaren niet alleen de verschillende gegevens, maar kunnen deze eveneens in verband brengen met specifieke parameters zoals orders, materialen en planningen.
Nadat de OEE is berekend, ontstaat er een duidelijk beeld over de effectieve benuttingsgraad van een installatie of proces. Maar wat kan er met dit percentage worden gedaan?
Interpretatie
De OEE is niet zomaar ‘slechts een percentage’, maar kan een grote rol spelen in de TPM strategieën van een organisatie. Bijvoorbeeld:
- Ontwerp producten welke op eenvoudige wijze op bestaande machines kunnen worden geproduceerd;
- Ontwerp machines, gereedschappen en hulpmiddelen (bijv. mallen) die eenvoudige te bedienen, om te stellen en te onderhouden zijn;
- Zorg voor de persoonlijke ontwikkeling van operators om hen te leren de prestaties van ‘hun’ installatie te bewaken en onderhouden (eigenaarschap);
- Zorg voor de aanschaf van productiviteit verhogende apparatuur;
- Stel preventieve onderhoudsschema’s op voor de gehele levensduur van de installatie;
- …
In deze TPM strategieën kan de OEE worden gebruikt als primaire indicator (bewaker) van de prestaties van installaties. Een van de uitdagingen in TPM/OEE is het pogen de variabele kosten om te zetten in vaste kosten, oftewel ongeplande verliezen om te zetten in geplande verliezen!